«Η θάλασσα θεών, ηρώων και ανθρώπων στην αρχαία ελληνική κεραμική»

Σάββατο, 6 Αυγούστου 2011

H περιοδική έκθεση με θέμα «Η θάλασσα θεών, ηρώων και ανθρώπων στην αρχαία ελληνική κεραμική» σε συνεργασία με την αρχαιολόγο Αλίκη Σαμαρά-Κάουφμαν ειδική...
συνεργάτιδα του τμήματος ελληνικών, ετρουσκικών και ρωμαϊκών αρχαιοτήτων του Μουσείου του Λούβρου, τελεί υπό τη αιγίδα του Κέντρου Οδυσσειακών Σπουδών, την διοργάνωση και χορηγία του Πολιτιστικού Οργανισμού του Δήμου Ιθάκης «Ο ΦΗΜΙΟΣ», την συνδιοργάνωση του Γαλλο-Ελληνικού Συλλόγου «ΕΛΙΑ» της πόλης Villenerve-lez-Avignon και του Βιβλιοπωλείου «ωκύαλος» θα κλείσει τη «διαδρομή» της στην Ιθάκη. Χορηγοί επικοινωνίας Ραδιοφωνικός σταθμός Cosmos 965 και Ηλεκτρονική εφημερίδα thacanews.gr. Η έκθεση θα παρουσιαστεί στις 7 Αυγούστου στο Μορφωτικό Κέντρο Ιθάκης και θα διαρκέσει τρεις εβδομάδες.

Ο επισκέπτης της έκθεσης, μέσα από ποικίλες παραστάσεις της αρχαίας κεραμικής, «ταξιδεύει» στην ελληνική θάλασσα. Εκεί ανακαλύπτει, εκτός από την πλούσια πανίδα της, ένα πλήθος θεών και ηρώων και χαίρεται πανάρχαιους μύθους που ζωντανεύουν και αποτελούν ανεξάντλητη πηγή έμπνευσης για την τέχνη και τη λογοτεχνία από την Αρχαιότητα έως τις μέρες μας.

Η έκθεση περιλαμβάνει τις εξής ενότητες:

I. Το βασίλειο της θάλασσας

II. Οι θεοί της θάλασσας: α) Ποσειδώνας και Αμφιτρίτη β) Οι γιοι του Ποσειδώνα

και άλλα θαλάσσια τέρατα γ) Ο Νηρέας και οι κόρες του Νηρηίδες

III. Θεοί και ήρωες ταξιδεύουν

IV. Η γέννηση της Αφροδίτης

Τα εξαιρετικής ποιότητας και υψηλής αισθητικής αγγεία με τις θαλασσινές σκηνές οφείλουν την ευρεία διάδοσή τους στους θαλάσσιους δρόμους: Βρέθηκαν ως επί το πλείστον στην Ετρουρία κατά τη διάρκεια ανασκαφών του 19ου αιώνα προκαλώντας το θαυμασμό των αρχαιολόγων.

Τα περισσότερα από αυτά βρίσκονται στο Λούβρο και είναι πολύ λίγο γνωστά στο ελληνικό κοινό. Και μολονότι τα αυθεντικά έργα απουσιάζουν, οι μεγάλων διαστάσεων απεικονίσεις τους, σε συνδυασμό με την εξαιρετική ποιότητα των φωτογραφιών, μας επιτρέπουν να διακρίνουμε λεπτομέρειες του αρχαίου σχεδίου, συχνά δυσδιάκριτες με γυμνό μάτι. Επιπλέον, ο πλούτος της έγχρωμης εικόνας αναδεικνύει ιδιαιτερότητες της τεχνοτροπίας και προσφέρει μια ρεαλιστική θέαση της παράστασης.

Εικόνα αφίσας-πρόσκλησης: Αττική μελανόμορφη λήκυθος με λευκό βάθος. Ύψος 31 εκ., αρχές 5ου αιώνα π.χ. Ζωγράφος κ. Εδιμβούργου. Αθήνα, Εθνικό αρχαιολογικό μουσείο, 1130. Από την Ερέτρια. Σχέδιο : Alfred Gillieron 1892.

ΕΙΠΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ

ΜΑΧΗ ΠΑΪΖΗ - ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟΥ, δ.φ. Γενική Γραμματέας του Κέντρου Οδυσσειακών Σπουδών της Ιθάκης.

«Η θάλασσα υπήρξε, για τους ανθρώπους που κατοικούσαν στην περιοχή της Μεσογείου και πριν ακόμα από την προϊστορική εποχή, στοιχείο που καθόρισε τις οικονομικές τους δραστηριότητες, διαμόρφωσε τον πολιτισμό τους και διεύρυνε τους πνευματικούς τους ορίζοντες.

Η Ιθάκη ανήκει στο γεωγραφικό και πολιτισμικό αυτό χώρο και η μοίρα της υπήρξε, και παραμένει, άρρηκτα δεμένη με τη θάλασσα. Με αυτήν πάλεψε, και με τον θεό της Ποσειδώνα, για δέκα ολόκληρα χρόνια ο μακρινός πρόγονος των Ιθακησίων, ο Οδυσσέας, ως να επιστρέψει από την Τροία στο νησί του. Η επιθυμία της επιστροφής στην πατρίδα και στους οικείους έκαναν την Ιθάκη σύμβολο του νόστου και τον Οδυσσέα σύμβολο της ανθρώπινης θέλησης και ευφυΐας.

Η εμβληματική αυτή φυσιογνωμία αποτελεί τον άξονα του επιστημονικού αντικειμένου του Κέντρου Οδυσσειακών Σπουδών. Ήταν λοιπόν φυσικό το Διοικητικό του Συμβούλιο να δεχτεί την πρόταση της ΕΛΙΑΣ και της αρχαιολόγου κ. Αλίκης Σαμαρά Κάουφμαν και να θέσει υπό την αιγίδα του μια λαμπρή Έκθεση που οι διοργανωτές θέλησαν μετά την περιήγησή της σε διάφορες πόλεις της Μεσογείου, να καταλήξει στην Ιθάκη, στο νησί-σύμβολο του νόστου».

ΖΑΝ ΛΥΚ ΩΖΙΕ, Οργανωτής της έκθεσης και Αντιπρόεδρος του Γαλλο-Ελληνικού Συλλόγου «ΕΛΙΑ» (Βιβλνέβ-λεζ-Αβινιόν)

«Μετά από τη Νεάπολη Βοιών, την Αθήνα και την Πάτρα, ο Γαλλο-Ελληνικός Σύλλογος «Ελιά» θέλησε να πραγματοποιήσει μια παλιά επιθυμία, να παρουσιαστεί η έκθεσή μας σε ένα νησί που θα έκανε να ονειροπολήσουν τόσο οι επισκέπτες όσο και οι οργανωτές της.

Ανάμεσα στα ελληνικά νησιά θεωρήσαμε την Ιθάκη σαν ιδανική επιλογή εφόσον πρόκειται για τον τόπο, όπου συμπυκνώνονται οι μυθικές διηγήσεις με την ιστορική πραγματικότητα. Επί πλέον ο «πολυταξιδεμένος στις θάλασσες» Οδυσσέας αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά πρόσωπα της έκθεσής μας.

Πιστεύουμε λοιπόν πως η παρουσίασή της στον πλαισιωμένο από οδυσσειακές ονομασίες τόπο αποτελεί για μας, τους αναγνώστες του μεγάλου ποιητή και ειλικρινείς φιλόμηρους, έναν άλλο «νόστο», μια επιστροφή στην πατρίδα, την Ιθάκη της καρδιάς μας».

ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΒΕΡΩΝΗΣ, Πρόεδρος του Πολιτιστικού Οργανισμού Δήμου Ιθάκης «Ο ΦΗΜΙΟΣ»

«Πλανεύτρα και ξελογιάστρα η θάλασσα, λίκνο ζωής και γεννήτρια Θεών και Ανθρώπων, Πηγή έμπνευσης και δημιουργίας σφιχταγκαλιάζει σε παιχνίδι έρωτα και θανάτου την Ιθάκη. Την Ιθάκη του θρυλικού ταξιδευτή Οδυσσέα. Τον Οδυσσέα της περιπέτειας, της γνώσης, του Νόστου, της Αθηνάς, του Ποσειδώνα.

Θάλασσα και Ιθάκη είναι άρρηκτα δεμένες τροφοδοτώντας και οπλίζοντας διαχρονικά την ψύχη και το πνεύμα των αρχαίων προγόνων μας έτσι που η αισθητική της τέχνης τους να μας προξενεί σήμερα θαυμασμό.

Αυτή η τόσο σημαντική έκθεση εξάπτει την φαντασία μας στις περιπέτειες του θεϊκού Οδυσσέα δίνοντας ακόμα μια ευκαιρία να ταξιδέψουμε νοερά στα βήματα του ξακουστού προγόνου μας».

ΑΛΙΚΗ ΣΑΜΑΡΑ - ΚΑΟΥΦΜΑΝ, αρχαιολόγος ειδική συνεργάτιδα στο τμήμα ελληνικών, ετρουσκικών και ρωμαϊκών αρχαιοτήτων του Λούβρου.

«Η έκθεση, της οποίας οι παραστάσεις προσφέρονται σαν ένα φανταστικό θαλάσσιο ταξίδι, παρουσιάστηκε για πρώτη φορά τον Οκτώβριο του 2008 στη Γαλλία, στη Villeneuve-lez-Aνignon [με την ευκαιρία πανηγυρικού εορτασμού των δέκα χρόνων αδελφοποίησης της γαλλικής πόλης με το Γύθειο] με την πρωτοβουλία του εξαιρετικά δραστήριου τοπικού Γαλλο-Ελληνικού συλλόγου «Ελιά» και κατόπιν στη Μασσαλία. Στη συνέχεια ταξίδεψε «διά θαλάσσης» στην Ελλάδα, την Αθήνα, την Νεάπολη Βοιών, την Πάτρα, και τώρα έφτασε στην πατρίδα του Οδυσσέα με την πανάρχαιη ναυτική παράδοση, το πρώτο νησί του εκθεσιακού μας περίπλου, ένα τόπο ονείρου που εμπνέει διαρκώς την τέχνη και τη λογοτεχνία.

Στην έκθεση περιλαμβάνονται οι εξής ενότητες:

Ι. Το βασίλειο της θάλασσας, ΙΙ. Οι θεοί της θάλασσας: α) Ποσειδώνας και Αμφιτρίτη, β) Οι γιοί του Ποσειδώνα και άλλα θαλάσσια τέρατα, γ) Ο Νηρέας και οι κόρες του Νηρηΐδες, ΙΙΙ. Θεοί και ήρωες ταξιδεύουν, IV. Η γέννηση της Αφροδίτης.

Οι σαράντα δύο σκηνές της έκθεσης που ανακαλούν υπαινικτικά τη θάλασσα διακοσμούν επιλεγμένα αρχαία ελληνικά αγγεία, από τα οποία τα περισσότερα, λόγω της άριστης ποιότητάς τους, είχαν εξαχθεί στην Ετρουρία, μέρος της σημερινής Ιταλίας, όπου βρέθηκαν ανά χιλιάδες κατά τη διάρκεια των ανασκαφών του 19ου αιώνα προκαλώντας το θαυμασμό των αρχαιολόγων. Η παρουσίαση λοιπόν αυτών των αγγείων στην Ελλάδα αποτελεί ένα είδος «επιστροφής τους» στον τόπο που τα παρήγαγε εδώ και 2500 περίπου χρόνια.

Και μολονότι τα αυθεντικά έργα απουσιάζουν, οι μεγάλων διαστάσεων φωτογραφικές απεικονίσεις τους σε συνδυασμό με την εξαίρετη ποιότητα των ίδιων των φωτογραφιών προσφέρουν τις δυσδιάκριτες με γυμνό μάτι, λεπτομέρειες του αρχαίου σχεδίου ενώ συγχρόνως η έγχρωμη εικόνα αναδεικνύει τις ιδιαιτερότητες της κάθε τεχνοτροπίας.

Για τον Ιθακήσιο επισκέπτη ειδικά, το γεγονός ότι θα δει τις εικονογραφικές σκηνές μέσα από τις φωτογραφίες τους, πιθανό να του δώσει το πνευματικό ερέθισμα για να γνωρίσει την αρχαία ελληνική κεραμική μέσα από τα γνήσια παραδείγματα των πολυάριθμων αγγείων που εκτίθενται στις βιτρίνες των μουσείων της Ιθάκης, τόσο στο Βαθύ όσο και στον Σταυρό».